Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) vừa đạt được thỏa thuận mang tính bước ngoặt, khi nhất trí về mức thuế doanh nghiệp toàn cầu tối thiểu là 15%. Theo giới chuyên gia kinh tế, đây là một bước tiến mang tính lịch sử về cải cách hệ thống thuế doanh nghiệp toàn cầu, chấm dứt cuộc đua giảm thuế doanh nghiệp giữa các nước. Tuy nhiên, để thỏa thuận mức thuế thống nhất được áp dụng rộng rãi trên phạm vi toàn cầu vẫn còn là một chặng đường dài.
Bước tiến tích cực vê?? thuế doanh nghiệp tô??i thiểu toàn cầu
Trong nhiều năm qua, các quô??c gia giàu có đã gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm sự đồng thuận về cách thức áp thuế đô??i với các công ty đa quô??c gia lớn. Các tập đoàn khổng lồ, với doanh thu hàng tỷ USD trên toàn cầu này, thường chỉ nô??p mô??t mức thuế không đáng kê?? nhờ các biện pháp né thuế tinh vi, gây thiệt hại nghiêm trọng cho tài chính công.
Trong mô??t đô??ng thái có thê?? huy đô??ng hàng trăm tỷ USD đê?? giúp các chính phủ đô??i phó với hậu quả của Covid-19, nhóm các nước công nghiệp phát triê??n hàng đầu thế giới (G7) đã đồng ý thiết lập mức thuế doanh nghiệp toàn cầu tô??i thiê??u là 15%.
Ảnh minh họa
Thông cáo từ các Bô?? trưởng tài chính G7 nêu rõ: “Chúng tôi cam kết đạt được mô??t giải pháp hợp lý trong vấn đề phân bổ quyền áp thuế, theo đó các nước có quyền áp thuế đô??i với ít nhất 20% lợi nhuận vượt quá biên đô?? 10% đô??i với các công ty đa quô??c gia lớn nhất và sinh lời nhiều nhất. Chúng tôi đảm bảo sự phô??i hợp hợp lý giữa việc áp dụng các luật thuế quô??c tế mới với việc xóa bỏ toàn bô?? thuế dịch vụ kỹ thuật sô?? và các biện pháp tương tự liên quan đô??i với tất cả các công ty”.
Cải cách thuế mới nhằm giải quyết 2 mục tiêu (được gọi là 2 trụ cô??t của Tổ chức Hợp tác và Phát triê??n kinh tế - OECD) đê?? đô??i phó với các công ty (đặc biệt là các công ty công nghệ) hoạt đô??ng ở nhiều quô??c gia. Thứ nhất, cho phép các quô??c gia đánh thuế mô??t phần lợi nhuận do các công ty lớn thu được ở quô??c gia đó dựa trên cơ sở doanh thu phát sinh, thay vì lấy nơi đặt trụ sở của công ty đê?? áp mức thuế. Thứ hai, đặt ra mô??t mức thuế suất thuế doanh nghiệp tô??i thiê??u trên thu nhập toàn cầu.
Với trụ cô??t thứ nhất, các quô??c gia nơi các công ty đa quô??c gia tạo ra doanh thu sẽ được trao quyền đánh thuế mới đô??i với ít nhất 20% của phần lợi nhuận vượt trên biên đô?? 10% đô??i với các công ty lớn nhất và có lợi nhuận cao nhất (các tỷ lệ phân bổ lại 20% và 10% này vẫn cần được thô??ng nhất). Trong khi đó, trụ cô??t thứ hai cho phép các quô??c gia áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp tô??i thiê??u toàn cầu ít nhất là 15%.
Đánh giá về thỏa thuận thuế mới này, Bô?? trưởng Tài chính Anh Rishi Sunak cho biết: “Sau nhiều năm thảo luận, các bô?? trưởng tài chính G7 đã đạt được mô??t thỏa thuận lịch sử nhằm cải cách hệ thô??ng thuế toàn cầu đê?? phù hợp với kỷ nguyên kỹ thuật sô?? toàn cầu, và quan trọng hơn, đảm bảo tính công bằng”.
Còn theo Bô?? trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen, “cam kết quan trọng, chưa từng có tiền lệ này” sẽ kết thúc cái gọi là cuô??c chạy đua xuô??ng đáy trong thuế thu nhập doanh nghiệp, đảm bảo sự công bằng cho tầng lớp trung lưu và người lao đô??ng ở Mỹ cũng như trên thế giới. Bà Yellen đồng thời cũng cho rằng điều này sẽ khuyến khích các nước cạnh tranh dựa trên những cơ sở tích cực.
Bô?? trưởng Tài chính Đức Olaf Scholz nhận định thỏa thuận này là “tin xấu đô??i với các thiên đường thuế trên toàn thế giới”, đồng thời cho biết thêm:“Các công ty sẽ không còn có thê?? trô??n tránh nghĩa vụ thuế bằng cách chuyê??n lợi nhuận của họ tới các quô??c gia có mức thuế thấp nhất”. Thỏa thuận cũng hứa hẹn sẽ chấm dứt các khoản thuế dịch vụ kỹ thuật sô?? quô??c gia mà Anh và các nước châu Âu khác áp dụng với những công ty đa quô??c gia của Mỹ, điều mà Washington cho rằng mang tính phân biệt đô??i xử và thiếu công bằng đô??i với các doanh nghiệp của nước này.
Phản ứng trước các thông tin về thỏa thuận, mô??t sô?? hãng công nghệ hàng đầu thế giới của Mỹ cho biết đang tập trung theo dõi cách thức thỏa thuận có thê?? ảnh hưởng đến những quy định về thuế.
Ông Nick Clegg, Phó chủ tịch Facebook phụ trách các vấn đề toàn cầu và cũng là cựu Phó thủ tướng Anh cho biết:“Thỏa thuận này là mô??t bước đi đầu tiên quan trọng, hướng tới sự ổn định cho các doanh nghiệp và củng cô?? niềm tin công chúng vào hệ thô??ng thuế toàn cầu”. Ông cũng nhận định: “Chúng tôi muô??n quá trình cải cách thuế quô??c tế thành công và nhận ra rằng điều này có thê?? khiến những công ty như Facebook phải trả nhiều thuế hơn và ở những nơi khác nhau”.
Hãng công nghệ khổng lồ khác là Google cũng ủng hô?? việc thay đổi quy định thuế quan quô??c tế, đồng thời hy vọng các nước tiếp tục hợp tác cùng nhau đê?? đảm bảo mô??t thỏa thuận cân bằng và bền vững.
Trong khi đó, phát ngôn viên của Amazon cho rằng“Chúng tôi tin tưởng mô??t quy trình do OECD dẫn đầu nhằm đưa ra mô??t giải pháp đa phương sẽ giúp đem lại sự ổn định cho hệ thô??ng thuế quan quô??c tế. Thỏa thuận của G7 là mô??t bước đi được hoan nghênh nhằm hướng tới nỗ lực đạt được mục tiêu này”.
Mặc dù thỏa thuận đã được các nước G7 đồng ý về mặt nguyên tắc, nhưng rất nhiều chi tiết còn cần được soạn thảo và đạt được sự đồng thuận ở các vòng tiếp theo. Các biện pháp vừa được G7 thông qua còn cần phải tìm được sự ủng hô?? rô??ng rãi hơn tại cuô??c họp của nhóm G20, trong đó bao gồm mô??t sô?? nền kinh tế mới nổi, dự kiến sẽ diễn ra vào tháng Bảy tới ở Venice, Italy cùng với cuô??c đàm phán được lên kế hoạch với sự tham dự của 135 quô??c gia tại Paris, Pháp.
Những tác động đến Việt Nam
Theo giới chuyên giá đánh giá, thỏa thuận đánh thuế doanh nghiệp tô??i thiê??u toàn cầu sẽ tác đô??ng đến Việt Nam theo 3 cách. Thứ nhất, hiệp định thuế mới này có thê?? làm giảm khả năng thu hút các công ty nước ngoài của Việt Nam bằng các chính sách ưu đãi thuế.
Mặc dù thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam là 20%, cao hơn mức tô??i thiê??u đề xuất, nhưng Việt Nam đang ưu đãi thuế cho nhiều đô??i tượng/loại dự án, như miễn thuế 4 năm, giảm 50% trong 9 năm, thuế suất ưu đãi 10% trong 15 năm cho các công ty công nghệ cao đủ điều kiện. Nếu mức thuế tô??i thiê??u toàn cầu là 15% được áp dụng, thì những lợi ích mang lại từ chính sách ưu đãi thuế mà các công ty này được hưởng tại Việt Nam sẽ không còn nữa.
Tuy nhiên, thuế doanh nghiệp tô??i thiê??u toàn cầu có dẫn đến sự thay đổi nào trong chính sách ưu đãi thuế ở Việt Nam hay không còn phụ thuô??c vào nhiều yếu tô?? khác và khó có thê?? xảy ra trong thời gian ngắn tới đây, do còn mô??t sô?? lượng đáng kê?? đô??i tượng được hưởng lợi từ chính sách ưu đãi sẽ không nằm trong phạm vi của quy định thuế toàn cầu mới. Trong mọi trường hợp, các tổ chức/dự án đang triê??n khai và đã được hưởng ưu đãi sẽ được bảo đảm theo quy định của Luật Đầu tư Việt Nam.
Thứ hai, đô??i với việc phân bổ thuế cho các quô??c gia thị trường, xét đến Việt Nam là mô??t nước có thị trường nô??i địa tương đô??i lớn, sáng kiến thuế này có thê?? có lợi cho Việt Nam, vì nó sẽ cho phép Việt Nam được quyền đánh thuế ở mô??t chừng mực nào đó đô??i với các công ty công nghệ và thương mại điện tử có doanh thu lớn tại Việt Nam. Ước tính, Việt Nam đang thất thu lớn tiền thuế từ các giao dịch thương mại điện tử tại các công ty thương mại điện tử và công nghệ, ví dụ như Netflix, Facebook, Google và các nền tảng thị trường khác.
Bên cạnh đó, gần đây Việt Nam đã thông qua Nghị định sô?? 126/2020/ND-CP hướng dẫn Luật Quản lý thuế mới nhằm quản lý việc thu thuế từ các doanh nghiệp thương mại điện tử (thông qua hình thức tự đăng ký hoặc yêu cầu ngân hàng khấu trừ thuế), tuy nhiên, hiện chưa thê?? khẳng định Nghị định mới sẽ thành công như thế nào trong việc tăng nguồn thu thuế từ các công ty này.
Trong khi đó, quy định về thuế toàn cầu mới có thê?? cũng sẽ khó mang lại kết quả tô??t hơn cho Việt Nam vì cơ chế chia sẻ thuế cho các quô??c gia thị trường cũng sẽ đòi hỏi mô??t hệ thô??ng quản lý thuế có năng lực và các nỗ lực phô??i hợp ở tầm quô??c tế. Đây cũng là mô??t trong những mô??i lo ngại của Diễn đàn Hợp tác chung thực hiện các giải pháp chô??ng xói mòn cơ sở tính thuế và chuyê??n lợi nhuận của OECD khi thảo luận về kế hoạch chi tiết cho trụ cô??t thứ nhất này, bởi đây sẽ là mô??t thách thức lớn đô??i với các nước đang phát triê??n với năng lực quản lý thuế thường còn yếu.
Thứ ba, mức thuế doanh nghiệp tô??i thiê??u mới có thê?? ảnh hưởng đến việc cơ cấu các giao dịch trong đơn vị thành viên của các công ty đa quô??c gia, vì các công ty này thường sử dụng cơ chế giá nô??i bô?? đê?? quản lý các nghĩa vụ thuế trên toàn cầu. Giao dịch trong nô??i bô?? của các công ty đa quô??c gia là mô??t lĩnh vực mà các cơ quan chức năng của Việt Nam đang tiến hành rà soát chặt chẽ đê?? tránh việc lạm dụng thuế./.
Mặc dù thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam là 20%, cao hơn mức tô??i thiê??u đề xuất, nhưng Việt Nam đang ưu đãi thuế cho nhiều đô??i tượng/loại dự án, như miễn thuế 4 năm, giảm 50% trong 9 năm, thuế suất ưu đãi 10% trong 15 năm cho các công ty công nghệ cao đủ điều kiện. Nếu mức thuế tô??i thiê??u toàn cầu là 15% được áp dụng, thì những lợi ích mang lại từ chính sách ưu đãi thuế mà các công ty này được hưởng tại Việt Nam sẽ không còn nữa.
Tuy nhiên, thuế doanh nghiệp tô??i thiê??u toàn cầu có dẫn đến sự thay đổi nào trong chính sách ưu đãi thuế ở Việt Nam hay không còn phụ thuô??c vào nhiều yếu tô?? khác và khó có thê?? xảy ra trong thời gian ngắn tới đây, do còn mô??t sô?? lượng đáng kê?? đô??i tượng được hưởng lợi từ chính sách ưu đãi sẽ không nằm trong phạm vi của quy định thuế toàn cầu mới. Trong mọi trường hợp, các tổ chức/dự án đang triê??n khai và đã được hưởng ưu đãi sẽ được bảo đảm theo quy định của Luật Đầu tư Việt Nam.
Thứ hai, đô??i với việc phân bổ thuế cho các quô??c gia thị trường, xét đến Việt Nam là mô??t nước có thị trường nô??i địa tương đô??i lớn, sáng kiến thuế này có thê?? có lợi cho Việt Nam, vì nó sẽ cho phép Việt Nam được quyền đánh thuế ở mô??t chừng mực nào đó đô??i với các công ty công nghệ và thương mại điện tử có doanh thu lớn tại Việt Nam. Ước tính, Việt Nam đang thất thu lớn tiền thuế từ các giao dịch thương mại điện tử tại các công ty thương mại điện tử và công nghệ, ví dụ như Netflix, Facebook, Google và các nền tảng thị trường khác.
Bên cạnh đó, gần đây Việt Nam đã thông qua Nghị định sô?? 126/2020/ND-CP hướng dẫn Luật Quản lý thuế mới nhằm quản lý việc thu thuế từ các doanh nghiệp thương mại điện tử (thông qua hình thức tự đăng ký hoặc yêu cầu ngân hàng khấu trừ thuế), tuy nhiên, hiện chưa thê?? khẳng định Nghị định mới sẽ thành công như thế nào trong việc tăng nguồn thu thuế từ các công ty này.
Trong khi đó, quy định về thuế toàn cầu mới có thê?? cũng sẽ khó mang lại kết quả tô??t hơn cho Việt Nam vì cơ chế chia sẻ thuế cho các quô??c gia thị trường cũng sẽ đòi hỏi mô??t hệ thô??ng quản lý thuế có năng lực và các nỗ lực phô??i hợp ở tầm quô??c tế. Đây cũng là mô??t trong những mô??i lo ngại của Diễn đàn Hợp tác chung thực hiện các giải pháp chô??ng xói mòn cơ sở tính thuế và chuyê??n lợi nhuận của OECD khi thảo luận về kế hoạch chi tiết cho trụ cô??t thứ nhất này, bởi đây sẽ là mô??t thách thức lớn đô??i với các nước đang phát triê??n với năng lực quản lý thuế thường còn yếu.
Thứ ba, mức thuế doanh nghiệp tô??i thiê??u mới có thê?? ảnh hưởng đến việc cơ cấu các giao dịch trong đơn vị thành viên của các công ty đa quô??c gia, vì các công ty này thường sử dụng cơ chế giá nô??i bô?? đê?? quản lý các nghĩa vụ thuế trên toàn cầu. Giao dịch trong nô??i bô?? của các công ty đa quô??c gia là mô??t lĩnh vực mà các cơ quan chức năng của Việt Nam đang tiến hành rà soát chặt chẽ đê?? tránh việc lạm dụng thuế./.
Trúc Linh
Trang chủ Elf's Wish Entertainment